Mga Dyirap:
Hayop na 
Bukod Tangi 
sa Maraming Tao

ni Lynn Hofland


Ang mga dyirap ay bukod tangi sa karamihang tao. Sa zoo man o maging sa kanilang likas na tirahan ng Central Africa, Sila ay mataas na parang tore kaysa sa ibang hayop at sila ay pangalawa sa pinakamalaking hayop na nabubuhay ngayon (Ang elepante ang pinakamalaki). Sa matagal na panahon ang leeg ng dyirap ay nakakapagtaka sa mga tagapagpamasid. “Paano nakuhang humaba ang leeg ng dyirap?” nagtanong ang iba.

Sa pagiging saksi sa 3-metro (10 Pulgada) ang mataas na balikat ng dyirap ay may kahabaan na 3.5 metro (8 pulgada) ang leeg ay nasa limitasyon nito, at pagkatapos ay idagdag ang halos isang pang pulgada kasama ang mahaba’t matakaw na dila na tila hindi maabot ang sangang mataas ng punong akasya, marahil ang iba ay naniniwala na ang kahabaang proseso ang nagmamaneho sa proseso ng paglaki para sa leeg ng dyirap. Pero totoo, ang dyirap ba ay may kakayahan na magdagdag ng kanyang tangkad?

    Kung may isa sa tampok na nabago, di nga buh maapektohan ang kabuuan? Isa-alang alang natin ang dyirap.

Ang dyirap ay isang mammal, samakatwid marami sa kanyang anatomy ay katulad sa ibang mammal. Kagaya ng karamihang mammals, ang dyirap ay may pitong buto sa leeg. Ano kaya kung wala itong pitong buto sa pagitan ng balikat at base ng bungo? Ang maikling leeg ng tao ay sumusuporta sa perpektong balanse ng ulo na nakatayo na may kakaunting pagsisikap. Ang malaking ulo ng mga dyirap ay dapat hawakan ng marami at sa lahat ng oras. Sa tuwing nakatayo, malapitlapit sa kalahati nito ay humigit-kumulang sa 225-kilogram (500 libra) ang mga maskulo sa leeg ay nakaunat. Ang dami ng maskulong kailangan ay diritsong maykinalaman sa mga numero ng kasokasoan ay kailangang masuportahan. Ang pagbawas ng kasukasuan kahit dalawa, sa may buto at sa may dibdib, maaaring magbawas ng timbang, isaalang-alang at kailangang mababa ang enerhiya para mabuhay. Kung ang kakulangan sa pagkain ang dahilan ng pagbabago ng leeg, di nga ba ang dami ng buto sa leeg at kasukasuan maring magbago din sa pamamagitan ng proseso ng ebulosyon? Syempre ang problem ng ganitong desenyo maaring kawalan ng kalambutan at maaring malupet na pagkasira kung ang dyirap makatanggap ng hampas sa ulo o leeg.

Nasa gayon ding panggalang a merong hinirang na leeg ay nangangailangan ng ganap na kabaliktaran ng paggamit ng higit na enerhiya at higit na dami ng maskulo na sumosuporta. Ito’y maaring sanhi ng sentro bigat ng dyirap para paglipat sulong ng unahang paa sa tuwing ang ulo ay naunat pa diritsong sulong, sanhi ng mga nasa likod na paa na lumabas sa lupa – ipagpalagay na ang mga unahang paa ay matitibay sadya. Ang pitong buto sa leeg ay may mahusay na desenyo.

Ang ulo na may taas na abot langit, ang malaking puso ng dyirap ay dapat may kakayahang ilabas ang sapat na yaman ng hangin sa dugo na may 3 metro (10 pulgada) patungong utak. Ito ay maaring maging problema (kasama ang mataas na dugo) sa tuwing ang dyirap ay ibababa ang ulo para uminom ng tubig, kung saan hindi iba sa mga koleksyon ng dagdag na lakas ng ugat sa pamamagitan ng pass and antipooling valves, ang maliit na sapot na daanan ng dugo (ang ‘rete mirable' o 'marvelous net’) at pandamang presyon senyas na nakalakip sa sapat na daloy ng dugo patungong utak na may tamang presyon. Kahit sa mga suma saalang-alang nito ay sadyang pakikibagay sa mataas na kabigatan ng presyon sa cardiovascular system, Ang dyirap ay kakaiba.
 

Grabetikong Suot
Ang puso ng dyirap ay maaring may pinaka makapangyarihan bukod sa ibang hayop, dahil sa pagbomba ngnatural na dobleng presyon pa taas, ang leeg na mahaba ng dyirap patungong utak. Ang may mataas na presyon ng dugo, bukod tanging desenyo lamang na tampok ang makakapigil sa pagsabog ng isipan sa tuwing sila ay yuyuko para uminom.

Parehong kamangha-mangha ang katotohanan na ang dugo ay hindi na nanatili sa paanan at ang dyirap ay hindi nagdurogo kahit pa masugatan sa paa. Ang tinatagong sekretong kasinungalingan sa lubhang matibay na balat at sa loob ng fasciana pumigil sa pagnanatili ng dugo. Ang kombinasyon ng balat ay napag aralang mabuti ng mga scientipiko na taga NASA sa pagpapa-unlad ng damit pang grabetiko para sa mga astronauts. Pareho nakaktulong pumigil ang saganang pagdurugo salahat ng ugat at arteries na nasa mga paa at pinaka looban ng dyirap.

Ang capillaries na umaabot hanggang sa ibabaw ay lubhang napakaliit, at ang mga pulang dugo ay nasa isang-katlong sukat ng isang tao may kaukulang bahagi, gumawa ng daanang capillary ay possible. Ito ay nagiging madaling malinaw na ang mga kakaibang tapyas ng dyirap ay magkahalong aktibo at magkaugnay sa mahabang leeg nito.

Pero meron pa. Ang maliliit na pulang dugo ng cells nagpapahintulot sa mas maibabaw na lawak at mas mataas at mas mabilis na paghigop ng oxygen sa dugo. Ito ay nakakatulong napanatilihin ang sapat na oxygen sa lahat ng mga kakapalan kasama na dito ang ulo.

Ang baga na nagtatrabaho na kasabay ng puso na nagbibigay sa dyirap ay kinakailangan may oxygen, pero sa kakaibang paraan ng dyirap. Ang baga ng dyirap ay may walong beses na sukat kaysa sa tao at ang panghingangantas nito ay nasa isang-katlo kaysa sa tao. Paghinga ng dahan dahan ay kinakailangan upang sa palitan ng kailangan dami ng hangin na di magsasanhi ng windburn sa dyirap na gumagalaw 3.6 metro (12 pulgada) ng lalagukan. Tuwing ang mga hayop ay hihinga ng presko ang pagbaba ng oxygen sa lumipas na hiningaay hindi lahat mailalabas. Para sa dyirap ito ay problema ng tambalan gawa ng mahabang lagukan na nagpapanatili sa marami pang patay na hangin kaysa sa tao na makakalanghap ng isang hangin. Doon ay dapat sapat lang ang dami sa baga upang ang masaman hangin ay bumababa sa maliit na perciento ng kabuuan. Ito ay pisikal na problema ng mga dyirap na nalutas.

KAPANGANAKAN NG DYIRAP

Upang dagdagan ang kamangha-mangha ang kapanganakan ng bagong silang na dyirap tinatakan na matalino. Ang bagong guya nahuhulog para mabuhay mula sa 1.5 metro (limang pulgada) pataas, ang ina naman ay walang kakayahang maging kumportable na naka-upong bahagya sa lupa at na nakahiga sa oras ng panganganak tiyak na nagtatawag sa mga leon o ibang mananakmal para atakihin ang ina. Kagaya ng lahat na mammal ang ulo ay di pantay na laki kaysa sa ibang parte ng katawan sa panganganak at nagiging isang hamon para makalabas sa daanan ng panganganak.

Ang batang dyirap ay may dagdag na hamon sa dahilang madaling mabali ang mahabang leeg na naka dikit nito ang iba nito ay 70 kilogram (150 libra) bagong silang na katawan. Kung ang ulo ang lumabas ng una ang leeg ay siguradong mababali sa sandaling mahulog ang katawan mula sa taas nito. Kung ang ulo ay lumabas sa huli ang leeg nito ay siguradong mababali sa bigat ng katawan sa sandaling subukan hatakin palabas ang ulo mula sa ina. Sadyang malinaw na natatanging paraan ay sa pamamagitan ng balakang na higit na maliit kaysa sa mga balikat at ang leeg ay syang mahaba na nagpapahintulot sa ulo na makadaan sa daanan ng bata sa panganganak na nasa balakang. Ang unahang binti nauunang lumabas para sa pagbagsak gaya sa ibang mga hayop. Ang ulo ay sinusuportahan at inaalalayan ng likurang balakang at ang leeg ay sunud-sunuran na hinahayaan ang mahayapyang hubog na nakabalot sa unahang balikat.

Ito ang perpektong labas na maaring maging impossible sa kahit anong kombinasyon o kasama ng kahit anong bagong haba ng leeg. Sa loob ng iilang minuto ang bagong guya ay mahinhin na nakatayo sa pagitan ng mga binti ng ina. Mula panganganak hanggang sa pagtanda ay aabot ng apat na taon, ang leeg humahaba mula sa isang-anim hanggang isang-katlo ng dyirap sa kabuuang taas. Gayong paglaki ay nangangailangan para sa hayop na malampasan ang haba ng binti at mabaluktot para makainom ng tubig. Ang guya sa unang taon ng pagkain ay halos nakatuon sa yamang gatas ng ina kung saan maabot ng madali.

Sa ekolohiya ang dyirap ay bagay sa kapaligiran. Kaya naman ay kailangan ng mga punong tagaputol bahagya upang bantayan ang mabilis na paglago ng lilim sa mga puno mula sa labis na pag-aanino sa lupa at pagpatay sa mga maraming damo na nagbibigay pagkain para sa ibang mga hayop sa savanna. Doon ay kailangang din ng tanod na kayang makita ang ibabaw ng matataas na damo at magmasid sa mga galaw ng mananakmal na pusa. Ang dyirap ay hindi lamang matangkad para dito pero meron din mahusay na pantingin at mausisang paraan. Pagkatapos babalaan ang ibang mga hayop sa pag wasiwas ng mga buntot, ang dyirap ay may katapangang lakda mula sa mapanganib na daan. Ang pambihirang tangkad ng katawan , matibay na mga layer ng balat, pamatay harapang sipa, at mahaba’t mabilis na lumakad ang naging dahilan kung bakit ang dyirap na may hustong gulang ay di ninanais ng mga mananakmal.

Para imungkahi na lahat ng ito pwedeng magkaroon pag-unlad sa isang klase ng hayop, anumang kakulangan ng kaalaman sa malapit na mga kamag-anak at maaaring mangyari sa sarili ang kulang na pagkain sa lapag ay tiwali. Hindi ba dapat kung saan ang kumakain sa lapag, naging mahina sa malalaking pusa, at naging kanyon ng parehong “cosmic radiation”, na makamitang higit na tangkad ng dyirap?

Kapansin-pansin, doon ay may ibang kumakain mula sa puno. Ang gerenuk gazelle ng Afrika ay may pinaka mahabang leeg sa kanyang pamilya ng gazelles, may mahabang dila at kumakain ng dahon mula sa puno habang nakatayo sa mga likod na binti. Ang kambing na markhor sa Afghanistan umaakyat sa puno sa taas na 25 pulgada para kumain sa dahon mula sa mga puno. Ang ibang mammals ninanais ang dahon ng mga puno pero wala sa kanila ang maaaring maging mga dyirap, at ang dyirap ay tiyak na nagmula hindi sa kung anuman kundi sa dyirap na hayop.

Hindi natin malalaman ang kondisyon na kung saan pareho ang nakaraan, pero ang “kailangan para mabuhay sa pag-abot ng matatas na pagkain” ay kagaya ng maraming taga sunod ni Darwin na explenasyon ng bawat uri, higit ng kaunti sa mga spekulasyon, Ang istilong naitala ay pinatunayan at ang kakaiba at kamangha-manghang desenyo na nakita sa hayop na ito ay napatunayan na. Ang papuri’t kaluwalhatian at pagkilala ay sa may Lumalang ng mga dyirap.
 

Mga sanggunian

1. Percival Davis and Dean H. Kenyon, Of Pandas and People, Haughton Publishing Company, Dallas (Texas), 1989, p. 71.

2. Alan R. Hargens, Developmental Adaptations to Gravity/Cardiovascular Adaptations to Gravity in the Giraffe, Life Sciences Division, NASA Ames Research Center (California), 1994, p. 12.

3. Helen Roney Sattler, Giraffes, the Sentinels of the Savannas, Lothrop, Lee and Shepard Books, New York, 1979, p. 22.

4. Francis Hitching, The Neck of the Giraffe, Where Darwin Went Wrong, Ticknor and Fields, New York, 1982, p. 179.


LYNN HOFLAND, B.S.E.E., is an Environmental Test Engineer at NASA Ames Research Center, Mountain View, California. Siya at asawa nya sa bahay-paaralan ng kanilang tatlong anak at nagsimula ng “Stiffneck Ministries” limang taon na nakakaraan para magbigay sa library of creationist material to other homeschoolers. 
 
"Mga Dyirap: Hayop na Bukod Tangi sa Maraming Tao"
<http://www.creationism.org/filipino/giraffes_tl.htm>

Principal:  Tagalog
www.creationism.org